1. Zamek w Malborku: Krzyżacka twierdza, która zapiera dech w piersiach

Oficjalna strona zamku: https://zamek.malbork.pl/
Godziny otwarcia:

• Poniedziałek: 9:00 – 20:00
• Wtorek – Niedziela: 9:00 – 19:00 (wystawy)

Bilety: 30,00 - 90,00 zł

Zaledwie kilkadziesiąt kilometrów od wybrzeża Morza Bałtyckiego, około 60 km od Gdańska, rozpościera się monumentalny Zamek w Malborku – największy ceglany zamek na świecie i zarazem najrozleglejsza gotycka budowla w ogóle. To nie tylko zwykły zamek, ale cały ufortyfikowany kompleks klasztorny, który niegdyś pełnił rolę głównej siedziby potężnego Zakonu Krzyżackiego. Czerwone mury kontrastujące z płaskim krajobrazem Pomorza nabierają szczególnego uroku zwłaszcza o zachodzie słońca – wtedy miejsce to wydaje się wręcz magiczne.

Zamek w Malborku to dowód na to, że także na równinie może powstać budowla, która zapiera dech w piersiach. Twierdza wzniesiona w XIII wieku przetrwała wieki walk, przebudów oraz poważne zniszczenia podczas II wojny światowej. Dziś jest całkowicie odrestaurowana i wpisana na listę UNESCO. Zwiedzanie zamku może zająć spokojnie nawet pół dnia – jest naprawdę obszerne i fascynujące. Samo miasto Malbork może nie zachwyca, ale wizyta w tym monumentalnym zamku zdecydowanie jest warta podróży. Najlepiej połączyć ją z wizytą w Gdańsku – na przykład podczas dłuższego weekendu albo jako przystanek w drodze do krajów bałtyckich.

Ciekawostka: Do budowy Zamku w Malborku zużyto według szacunków aż 30 milionów cegieł. Zamek nosił niegdyś nazwę Marienburg – na cześć Matki Boskiej.

2. Wawel: Królewski zamek w Krakowie, gdzie historia tchnie z każdego kamienia

Oficjalna strona zamku: https://bilety.wawel.krakow.pl/
Godziny otwarcia:

• PO: 9:30 – 12:30
• WT – ND: 9:30 – 19:00 (4.7. – 31.8.)
• WT – ND: 9:30 – 17:00 (od 1.9.)

Bilety: 67,00 zł – 89,00 zł

Jeśli odwiedzicie Kraków, jednego miejsca na pewno nie możecie pominąć. To wzgórze Wawelskie nad rzeką Wisłą, gdzie majestatycznie wznosi się imponujący Zamek Królewski na Wawelu. Przez całe stulecia był siedzibą polskich królów oraz centrum władzy, kultury i sztuki. Dziś należy do najczęściej odwiedzanych zabytków w Polsce i zasłużenie znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jego rozległy kompleks obejmuje nie tylko zamek, ale także katedrę św. Stanisława i św. Wacława, w której spoczywają władcy oraz wybitne postacie z historii Polski.

Wawel przeszedł od XI wieku wiele przebudów – od pierwotnego stylu romańskiego, przez gotyk, aż po renesans, który nadali mu włoscy mistrzowie. Dziś można przespacerować się po arkadowych dziedzińcach, podziwiać królewskie komnaty, arrasy z XVI wieku czy unikalne głowy wawelskie. A jeśli interesują was broń, koniecznie odwiedźcie zbrojownię z eksponatami ze słynnej bitwy pod Grunwaldem. Na południu wzgórza znajduje się także Smocza Jama – legendarna jaskinia, w której według legendy mieszkał smok. Podobno pokonał go rycerz Krak, założyciel miasta. Tuż przy wyjściu z jaskini czeka na was brązowy smok, który w regularnych odstępach czasu zieje ogniem.

Ciekawostka: Na Wawelu do dziś przechowywany jest koronacyjny miecz polskich królów – Szczerbiec. Mówi się, że to najcenniejszy artefakt polskiej państwowości.

Oficjalna strona zamku: https://www.ksiaz.walbrzych.pl/
Godziny otwarcia: (kwiecień – październik)

• PO – PT: 9:00 – 18:00
• SO – ND: 9:00 – 19:00

Bilety: około 39 zł do 94 zł dla dorosłych / 32 zł do 84 zł dla dzieci

Nad dolnośląskimi dolinami, na skalistym wzniesieniu, wznosi się Zamek Książ – trzeci co do wielkości zamek w Polsce. Dzięki swojemu pięknemu, eleganckiemu wyglądowi zyskał przydomek „Polski Wersal”. Miejsce, które niegdyś strzegło szlaków handlowych i opierało się najazdom husytów, dziś wita gości wytwornymi salami, zadbanymi ogrodami i historią niczym z kart powieści historycznej.

Zamek Książ był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany od XIII wieku, ale prawdziwego blasku nadała mu arystokratyczna rodzina Hochbergów. Najbardziej znaną postacią była księżna Daisy – piękna i dobroduszna kobieta, którą miejscowi darzyli ogromną sympatią. Jej los naznaczyła wojna i osobiste tragedie, a do dziś krążą legendy, że jej duch przechadza się cichymi korytarzami zamku.

Druga wojna światowa zapisała jednak ciemniejszy rozdział. Zamek został zajęty przez nazistów i włączony do tajnego projektu Riese. Pod budynkiem powstały podziemne korytarze, których przeznaczenie do dziś pozostaje przedmiotem spekulacji. Mówi się o ukrytym nazistowskim złocie, a nawet o zaginionej Bursztynowej Komnacie.

Dziś Zamek Książ jest odrestaurowany i oferuje kilka ciekawych tras zwiedzania – od barokowych salonów po średniowieczne sale. Zwiedzający mogą spacerować po rozległych ogrodach, zajrzeć do tajemniczych tuneli, a także odwiedzić coroczny festiwal kwiatów i sztuki, który w maju wypełnia cały zamek barwami i zapachami.

Ciekawostka: Zamek Książ to jedno z nielicznych miejsc w Europie, gdzie podczas festiwalu kwiatów można podziwiać bonsai wystawione bezpośrednio w historycznych wnętrzach.

4. Zamek w Łańcucie: Najpiękniejsza rezydencja arystokratyczna w Polsce

Oficjalna strona zamku: https://www.zamek-lancut.pl/
Godziny otwarcia:

●      PO – ND: 09:00 – 17:00 (kwiecień – październik)*

*godziny otwarcia mogą się różnić w przypadku świąt i wydarzeń specjalnych na zamku

Bilety: Zamek + stajnie + powozownia 40 zł (normalny), 30 zł (ulgowy)

Gdy tylko przekroczysz bramę Zamku w Łańcucie, znajdziesz się w świecie, w którym dosłownie zatrzymał się czas. Dawna rezydencja rodu Lubomirskich, a później Potockich, należy do najpiękniejszych arystokratycznych siedzib w Polsce. Zachwyca wystawnymi salami, stylowymi apartamentami, kolekcją zabytkowych powozów i romantycznym parkiem w stylu angielskim, który otacza cały kompleks.

Zamek powstał w pierwszej połowie XVII wieku jako warownia w stylu palazzo in fortezza, ale już w XVIII wieku został przekształcony w reprezentacyjną rezydencję z eleganckimi wnętrzami i wyjątkową dekoracją artystyczną. Kluczową postacią tej przemiany była Izabela Lubomirska – energiczna arystokratka, która zaprosiła najlepszych architektów i malarzy swoich czasów, by stworzyli siedzibę godną królewskich wizyt.

Pokoje jak z bajki, oryginalny teatr, gobeliny, porcelana, a także barokowa biblioteka z 22 tysiącami woluminów – to wszystko zachowało się do dziś w oryginalnej formie. Zamek nie ucierpiał w czasie wojen, a dzięki szybkiemu przekształceniu go w muzeum, przetrwało również wiele oryginalnych elementów wyposażenia. Nie zapomnij odwiedzić także słynnej powozowni z cenną kolekcją zabytkowych pojazdów.

W każdym maju w Łańcucie odbywa się prestiżowy festiwal muzyki klasycznej, nawiązujący do tradycji zapoczątkowanej jeszcze za czasów Izabeli. W tym otoczeniu pełnym kultury, sztuki i pielęgnowanego piękna zrozumiesz, dlaczego Łańcut uważany jest za jeden z najcenniejszych skarbów polskiego dziedzictwa kulturowego.

Ciekawostka: W zamku znajduje się rzeźba autorstwa Antonia Canovy, przedstawiająca Henryka Lubomirskiego jako antycznego Amora.

5. Zamek Czocha: Przygraniczna twierdza z duszą legend

Oficjalna strona zamku: https://zamekczocha.com/
Godziny otwarcia:

• PO – ND: 10:00 – 20:00 (lipiec – sierpień)
• PO – ND: 10:00 – 19:00 (wrzesień – październik)
• PO – ND: 10:00 – 18:15 (listopad – kwiecień)

Bilety: 40 zł (dorośli), 30 zł (dzieci do 15 lat i osoby z niepełnosprawnościami)

Na skalistym wzniesieniu nad jeziorem Leśniańskim wznosi się majestatyczny Zamek Czocha. Budowla, która przypomina szkołę magii z bajki, a zarazem skrywa ponad siedem wieków dramatycznej historii. Jej fundamenty kazał położyć czeski król Wacław I już w XIII wieku jako twierdzę obronną na pograniczu Czech i Łużyc. Na przestrzeni wieków zamek był świadkiem wojen, pożarów, okazałych przebudów oraz mrocznych legend.

Czocha była niegdyś bastionem rodu Nostitzów, w czasie wojny trzydziestoletniej oparła się oblężeniu przez Szwedów i przetrwała także najazdy husyckie. Później została przekształcona w elegancką rezydencję, którą w XX wieku kupił niemiecki przemysłowiec Ernst Gütschow i nadał jej dzisiejszy bajkowy wygląd na podstawie historycznych rysunków z 1703 roku. Podczas II wojny światowej zamek służył jako szkoła szyfrantów Abwehry – niemieckiego wywiadu wojskowego.

Po wojnie Zamek Czocha na wiele dekad zniknął z map. Przeszedł w ręce wojska i był zamknięty dla publiczności. Dopiero od 1996 roku odwiedzający mogą ponownie podziwiać jego wyjątkową atmosferę. Zwiedzanie prowadzi przez tajne przejścia, bibliotekę czy sypialnię z łóżkiem, pod którym znajduje się ukryte wejście do lochu. Miłośników tajemnic zainteresują też legendy o morderstwach przy studni zamkowej oraz tajemniczy labirynt podziemnych tuneli, których istnienie zostało potwierdzone, choć ich przeznaczenie do dziś pozostaje niejasne.

Dziś Zamek Czocha pełni funkcję hotelu, miejsca wydarzeń historycznych i planu filmowego. Pojawił się w wielu filmach i serialach, takich jak Wiedźmin czy Spellbinder, a dzięki popularnym grom LARP stał się kultowym miejscem dla fanów magicznych światów.

Ciekawostka: Według legendy kilka niewiernych żon zostało wrzuconych do zamkowej studni – a ich duchy podobno do dziś błąkają się po korytarzach.

6. Zamek w Niedzicy (Dunajec): Wodna twierdza z widokiem na Pieniny

Oficjalna strona zamku: https://zamekniedzica.pl/
Godziny otwarcia:

• PO – ND: 09:00 – 19:00 (maj – wrzesień)
• PO – ND: 09:00 – 16:00 (październik – kwiecień)

Bilety: 35 zł (dorośli), 25 zł (dzieci do 15 lat i osoby z niepełnosprawnościami), dzieci do 5 lat – wstęp bezpłatny

Na polskim Spiszu, zaledwie kilka kilometrów od słowackiej granicy, nad wodami Jeziora Czorsztyńskiego wznosi się romantyczny Zamek w Niedzicy. Miejscowi znają go także jako Zamek Dunajec – nazwany na cześć rzeki, która niegdyś płynęła u jego stóp. Dziś pełni funkcję muzeum, hotelu zamkowego oraz popularnego celu wycieczek dla rodzin z dziećmi, rowerzystów i miłośników historii.

Najstarsza część zamku powstała już w XIV wieku. Założył go węgierski szlachcic Kokosz Berzeviczy, a na przestrzeni wieków należał do kilku rodów – Zapolyów, Laskich, Horváth-Palóczayów, a ostatecznie do Salamonów, którzy władali nim aż do połowy XX wieku. Dzięki nim zamek zachował się w stosunkowo dobrym stanie i dziś uchodzi za jedną z najpiękniejszych historycznych budowli południowej Polski.

Zwiedzający mogą przejść przez wszystkie trzy części zamku – dolną, środkową i górną – oraz zajrzeć do stylowo urządzonych komnat, więziennych lochów czy kaplicy zamkowej. Z górnego tarasu rozpościera się widok na jezioro, okoliczne góry oraz ruiny zamku Czorsztyn po drugiej stronie zbiornika.

Okolica oferuje więcej, niż mogłoby się wydawać. Plaża Zamajerz z bufetami i polem namiotowym, park linowy, atrakcje dla dzieci, a przede wszystkim możliwość przepłynięcia łódką pod sam Czorsztyn. Miejsce to jest także lubiane przez rowerzystów – dzięki ścieżce rowerowej prowadzącej wokół całego jeziora można zaplanować piękną wycieczkę z wieloma przystankami.

Ciekawostka: Z Niedzicą wiąże się wiele legend. Podobno więziono tu samego Jura Jaśka. Inna opowieść głosi, że zamek ukrywa inkaski skarb. W 1946 roku rzekomo odnaleziono tu ołowianą skrzynkę z pismem węzełkowym quipu, która mogła być tajnym testamentem inkaskiej księżniczki.

7. Pieskowa Skała: Renesansowa perła z rozbójniczą przeszłością

Oficjalna strona zamku: https://pieskowaskala.pl/
Godziny otwarcia:

●      WT – ND: 10:00 – 17:00 (marzec – październik), poniedziałki nieczynne

Bilety: 35 zł (dorośli), 28 zł (dzieci do 15 lat i osoby z niepełnosprawnościami), dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny

Na wysokiej skale nad doliną rzeki Prądnik stoi jeden z najpiękniejszych renesansowych zamków w Polsce. Pieskowa Skała była pierwotnie drewnianą warownią, którą na murowany zamek przebudował Kazimierz Wielki w XIV wieku. Później trafiła w ręce rodu Szafrańców, z którego pochodził owiany złą sławą rozbójniczy rycerz Krzysztof Szafraniec. Ostatecznie został on skazany na śmierć przez króla i stracony na dziedzińcu krakowskiego Wawelu.

W XVI wieku zamek przeszedł rozległą renesansową przebudowę. Pojawiły się arkadowe krużganki, loggia, dziedziniec i bastionowe umocnienia. W czasie „potopu” w 1655 roku zamek został poważnie uszkodzony przez Szwedów, jednak nowi właściciele zawsze go odbudowywali i ponownie urządzali. Od XIX wieku należał do rodziny Mieroszewskich, dzięki której powstała tu bogata kolekcja dzieł sztuki. Dziś zamek pełni funkcję muzeum sztuk pięknych i jest częścią królewskiego szlaku Szlak Orlich Gniazd.

Tuż pod zamkiem znajduje się ikoniczna formacja skalna – Maczuga Herkulesa, jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli przyrody w Polsce. Powstała w wyniku erozji wapiennego podłoża i dziś stanowi popularny cel turystyczny i wspinaczkowy.

Ciekawostka: Pierwsze udokumentowane wejście na szczyt Maczugi Herkulesa odbyli Ludwik Ziemblica i Franciszek Żurek już w 1913 roku. Na szczycie znajduje się dziś żelazny krzyż, zamontowany tam przez wspinaczy w 1935 roku na pamiątkę tego wejścia i jako symboliczny protest przeciwko nowoczesnym technikom wspinaczkowym.

8. Zamek w Mosznej: Bajkowa budowla z 365 pokojami i 99 wieżami

Oficjalna strona zamku: https://mosznazamek.pl/
Godziny otwarcia:

• PO – ND: 09:00 – 18:00 (kwiecień – październik)
• PO – ND: 09:00 – 17:00 (listopad – marzec)

Bilety: 46–50 zł (dorośli), 28–31 zł (dzieci, studenci, osoby z niepełnosprawnościami), dzieci do 3 lat – wstęp bezpłatny

W regionie opolskim, niedaleko miasta Krapkowice, stoi zamek jak z kreskówkowej bajki. Moszna na południu Polski to miejsce, którego nie spodziewalibyście się pośród pól i ciągników. A jednak to właśnie tutaj znajduje się jedna z najbardziej fotogenicznych budowli Europy Środkowej.

Zamek ma kształt litery „U”, posiada 365 pomieszczeń – po jednym na każdy dzień roku – oraz 99 wież o różnych kształtach i rozmiarach. Powstał jako połączenie trzech stylów architektonicznych: barokowego trzonu z XVII wieku, neogotyckiego skrzydła wschodniego i neorenesansowego skrzydła zachodniego. Dzięki tej kombinacji przypomina średniowieczną warownię, choć jego obecny wygląd pochodzi głównie z okresu około 1900 roku.

Rodzina Tiele-Wincklerów, wpływowi przemysłowi magnaci, była właścicielem zamku od 1866 roku aż do końca II wojny światowej. To właśnie Franz Hubert von Tiele-Winckler odbudował zamek po pożarze w 1896 roku i nadał mu jego dzisiejszą formę. Podczas wojny, jak głosi legenda, w zamku stacjonowały konie Armii Czerwonej – co wyrządziło wnętrzom więcej szkód niż same działania wojenne.

Dziś Zamek Moszna jest dostępny dla zwiedzających, pełni funkcję hotelu, restauracji, a także miejsca konferencji i ślubów. W jego wnętrzach znajdziemy kawiarnię i salę koncertową mieszczącą się w dawnej kaplicy. Na terenie parku o powierzchni 200 hektarów można spacerować godzinami – wokół stawu, przez mostki, obok wiekowych dębów i rododendronów. Klimat tego miejsca uzupełnia niezwykły zapach rozmarynu, który rośnie tu zamiast tradycyjnych kwiatów.

Moszna to częsty cel filmowców i miłośników historii. Zamek odwiedził cesarz Wilhelm II, a przez dziesięciolecia mieściły się tu różne instytucje – w tym ośrodek leczenia nerwic. Od 2013 roku ponownie lśni pełnym blaskiem i uchodzi za jedną z ikon Górnego Śląska.

Ciekawostka: Zamek Moszna posiada własną stadninę z ponad 200 końmi. Konie z Mosznej brały udział w olimpijskich zawodach w ujeżdżeniu.

9. Zamek Gołuchów: Gdy zamek staje się muzeum

Oficjalna strona zamku: https://mnp.art.pl/muzeum-zamek-w-goluchowie
Godziny otwarcia:

• PO: nieczynne
• WT – PT: 09:00 – 16:00
• SO – ND: 10:00 – 17:00 (lipiec – sierpień)
• WT – ND: 09:00 – 16:00 (wrzesień – czerwiec)

Bilety: 20 zł (dorośli), 13 zł (studenci, osoby z niepełnosprawnościami), 1 zł (dzieci/studenci 7–26 lat), dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny (we wtorki wstęp wolny)

Nad brzegiem rzeczki Trzemna w zachodniej Polsce stoi romantyczny Zamek Gołuchów. Początkowo renesansowy dwór obronny powstał już w XVI wieku z inicjatywy szlachcica Rafała Leszczyńskiego. Jego syn Wacław przebudował go później na rezydencję, ale największa przemiana miała miejsce dopiero kilka stuleci później.

W XIX wieku w zamek zakochała się księżna Izabela Działyńska, z domu Czartoryska – znana kolekcjonerka sztuki i założycielka pierwszego polskiego muzeum. W Gołuchowie pragnęła stworzyć miejsce łączące piękno, historię i kulturę. Zaprosiła artystów z Francji, a efektem była przebudowa zamku w stylu francuskiego renesansu – z smukłymi wieżami, łupkowymi dachami i bogatą dekoracją.

Zamek miał być nie tylko rezydencją, ale również muzeum otwartym dla publiczności. Zabytkowe kominki, rzeźby w drewnie, gobeliny, greckie wazy, obrazy – wszystko to trafiło do wnętrz i stworzyło atmosferę, która przetrwała przez dekady. W czasie II wojny światowej zbiory zostały rozkradzione, ale część udało się odzyskać i dziś stanowią one ekspozycję oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Cały kompleks otacza rozległy park w stylu angielskim z jeziorkami, mostkami i rzadkimi gatunkami drzew – jest ich tutaj ponad 600 odmian. Zwiedzanie można więc połączyć nie tylko ze sztuką i historią, ale także z relaksującym spacerem na łonie natury.

Ciekawostka: Izabela kazała wybudować w parku kaplicę, w której została pochowana po swojej śmierci w 1899 roku. Jej zamek Gołuchów stał się dzięki temu jednym z pierwszych prywatnych muzeów w Europie dostępnych publicznie – nie tylko dla szlachty, ale dla wszystkich miłośników sztuki.

10. Zamek Wiśnicz: Barokowa twierdza, która skrywa książkę kucharską i latającą legendę

Oficjalna strona zamku: https://zamekwisnicz.pl/
Godziny otwarcia:

• PO – PT: 08:00 – 18:00 / SO – ND: 10:00 – 18:00 (kwiecień – październik)
• PO – PT: 08:00 – 16:00 / SO – ND: 09:00 – 17:00 (listopad – marzec)

Bilety: 31 zł (dorośli), 25 zł (dzieci, studenci, osoby z niepełnosprawnościami), dzieci do 5 lat – wstęp bezpłatny

Na zalesionym wzgórzu nad rzeką Leksandrówką wznosi się Zamek Wiśnicz, jedna z najbardziej imponujących barokowych budowli w Polsce. Jego początki sięgają XIV wieku, kiedy to został wzniesiony z inicjatywy Jana Kmity. W czasach renesansu został rozbudowany przez Piotra Kmitę, a w XVII wieku Stanisław Lubomirski nadał mu dzisiejszy kształt typu palazzo in fortezza według planów włoskiego architekta Macieja Trapoli.

Zamek posiada cztery wieże, pięcioboczne bastionowe fortyfikacje, wewnętrzny dziedziniec z galerią oraz reprezentacyjne wnętrza z marmurowymi portalami, polichromiami, drewnianymi boazeriami i barokową kaplicą. Podczas najazdu szwedzkiego w XVII wieku został splądrowany, a po pożarze w 1831 roku opuszczony. Odbudowa rozpoczęła się dopiero po II wojnie światowej i dziś zamek jest dostępny dla zwiedzających z licznymi przestrzeniami wystawowymi.

Zamek Wiśnicz zapisał się również w historii polskiej gastronomii. To właśnie tutaj Stanisław Czerniecki w 1682 roku napisał Compendium ferculorum – pierwszą polską książkę kucharską, w której znalazły się m.in. przepisy na ziemniaki – ówczesną nowość, przywiezioną przez króla Jana Sobieskiego z Wiednia.

Ciekawostka: Legenda głosi, że tureccy jeńcy próbowali uciec z zamku, konstruując własnoręcznie wykonane skrzydła. Ich próba zakończyła się tragicznie – a miejsca ich upadku do dziś oznaczone są kamiennymi słupami w Wiśniczu i okolicznych wsiach.

Na koniec małe przypomnienie dla wszystkich miłośników wycieczek: Nie zapomnijcie zabrać ze sobą Zamkowego Dziennika! Pieczątki z zamków takich jak Moszna, Czocha czy Pieskowa Skała nie mogą przecież zabraknąć w waszej kolekcji. W drogę – czas zdobyć nową pieczątkę do Waszego Dziennika Zamkowego!